بسم الله الرّحمن الرّحیم

« اَلرَّحمٰنِ الرَّحیمِ » . [ سورۀ الفاتِحَة _ آیه 2 ]

« ( خداوندی که ) بخشنده و بخشایشگر است ( و رحمت عام و خاصّش همگان را فرا گرفته است ) . »

تفسیر آیه : رحمان و رحیم ، دو صفت از صفات نیکوی الهی است . خداوند بارها خود را با این دو صفت معرفی

کرده است . در معنای این دو کلمه و فرق آنها با یکدیگر ، گفته اند : « رحمان ، صیغۀ مبالغه و به معنای کثرت و

فراوانی رحمت الهی است که شامل همۀ بندگان او _ اعمّ از مؤمن و کافر _ می شود و رحیم ، صفت مشبّهه و

بیانگر رحمت جاودان و نعمت دائمی خداوند است که ویژۀ بندگان مؤمن است » (1) .

از پیغمبر گرامی اسلام صلَّی الله علیه وَ آله وَ سلَّم روایت شده است : « خداوند یکصد رحمت دارد و یکی از آنها را

به زمین فرو فرستاده و بین مخلوقاتش تقسیم کرده است . با آن یک رحمت است که مخلوقات با هم مهربانی

می کنند و به یکدیگر مهر می ورزند . نود و نه رحمت دیگر را برای خود نگه داشته و زمان ظهور آن را عقب

انداخته است و با آن نود و نه رحمت در روز قیامت بر بندگانش رحم می کند . » همچنین روایت شده است : «

خداوند آن یک رحمت را نیز می گیرد و صد رحمت را کامل می گرداند و در روز قیامت با صد رحمت _ یعنی با

همۀ رحمت خویش _ بر بندگانش رحم می کند . » (2) .

البته روشن است که تعبیر صد رحمت برای نزدیک کردن مطلب به ذهن است ؛ چرا که رحمت الهی بی نهایت و

شمارش ناپذیر است .

....................................................................................................................................................................................

_ پی نو شت ها :

1 . المیزان ، ج 1 ، ص 21 ؛ « علامه طباطبایی ».

2 . مجمع البیان ، ج 1 ، ص 54 ؛ « شیخ طبرسی ».

_ برگرفته شده از : کتاب قرآن حکیم ؛ ترجمه و تفسیر آیات : آیت الله مکارم شیرازی .